Tijdens het eerste intakegesprek met mijn orthodontist stelt hij afwijkend mondgedrag vast. Ik krijg een folder mee met informatie en een brief met een doorverwijzing naar een logopedist gespecialiseerd in OMFT ((oro-myofunctionele therapie). Ik heb de folder en brief netjes opgeborgen. Eerlijk gezegd dacht ik bij mezelf: een logopedist? Dat is toch voor kinderen?

Een aantal maanden later stelde mijn kaakchirurg opnieuw afwijkend mondgedrag vast. Ik heb die middag contact opgenomen met een logopedist, gespecialiseerd in het behandelen van afwijkend mondgedrag, ook wel OMFT genoemd.

Tijdens het eerste informatiegesprek met mijn logopedist, Petra Dondorp, gaf ze aan dat een overbeet veelal begint in de kindertijd door bijvoorbeeld duimen of speenzuigen. Dat veroorzaakt vervolgens een afwijkende tongligging in rust en een afwijkende tongbeweging tijdens het slikken, waardoor bijvoorbeeld een overbeet kan ontstaan.
 

Wat is OMFT?

OMFT staat voor Oro Myo Functionele Therapie en is een oefentherapie voor het herstellen van het functioneren van de spieren in en rond de mond. Deze spieren (wangspieren, lipspieren, tongspieren) hebben een verstoord evenwicht ontwikkeld en zorgen door de dag en nacht heen voor een verkeerde druk tegen de kaak en tanden (teveel druk en/of te weinig druk).
 

Afwijkende mondgewoonten

Door afwijkende mondgewoonten zoals mondademen, duimen, nagelbijten etc. kan het evenwicht tussen die spieren verstoord raken en dan krijg je een verkeerde positie van de tong in rust en een verkeerde manier van slikken en het heeft dan vaak ook een negatief effect op de spraak (slissen, slappe uitspraak)
 

In hoeverre ontstaat een overbeet door genetische aanleg?

Als de bovenkaak in een verkeerde relatie staat met de onderkaak is er vaak van nature al een overbeet van een aantal millimeters. Dit is vaak genetisch maar kan tijdens de groeifase van de kaak (tussen de 6 en 12 jaar) nog vaak verholpen worden met behulp van OMFT.

Sommige kaken staan van nature echt verkeerd en dan zie je heel vaak dat er een genetische component meespeelt. Maar toch komt dit minder vaak voor dan je denkt en is de oorzaak van de overbeet echt te vinden in het afwijkende mondgedrag. De OMFT-specialist kan dit onderzoeken en bepalen wat de precieze oorzaak is van de overbeet.(en alle andere afwijkende standen zoals open beet en diepe beet)
 

Overbeet door afwijkend mondgedrag

Hebben tongspieren zoveel kracht om je tanden te kunnen verplaatsen?

Ja zeker, je tong heeft meerdere spieren in zich en een tand heeft maar 1.7 gram druk nodig om te verplaatsen, je tong geeft al snel 3 gram druk dus die wint altijd.
Zelfs zo erg dat als je een beugel neemt; die is natuurlijk in staat om de tanden weer op de juiste plaats te zetten maar als de beugel eruit mag heb je nog steeds de oorzaak niet verholpen. De tanden zullen daarna dus weer verkeerd gaan staan want de tong duwt ze weer weg.
 

Als een overbeet bij kinderen te verhelpen is door OMFT, waarom weet niet iedereen dit?

Ik behandel inmiddels 12 jaar met OMFT en ik doe mijn best om zoveel mogelijk tandartsen en orthodontisten in mijn regio hierover te vertellen, inmiddels werken er veel tandartsen en orthodontisten met mij samen maar nog niet alle tandartsen zijn hiervan op de hoogte helaas.

Er staat wel in hun curriculum dat ze moeten letten op afwijkende mondgewoonten maar velen van hen herkennen deze nog niet goed. Zodra meer tandartsen hiervan op de hoogte zijn zullen er niet alleen volwassen verwezen worden maar juist ook kinderen in de groei waardoor we heel veel problematiek in de kaakgroei voor kunnen zijn en hun veel ellende bespaard kan worden.
 

Waardoor kun je een terugval krijgen na een kaakoperatie?

Als je de oorzaak van de verkeerde kaakgroei en stand van de gebitselementen niet hebt aangepakt is de kans op relapse (terugval) zeer groot. Als na de operatie de tong in rust en tijdens slikken niet in de juiste positie blijft, gaat de tong weer druk geven op de verkeerde plaats. Ook is het belangrijk om de adviezen van je orthodontist en kaakchirurg goed op te volgen.
 

Wat leer je precies tijdens OMFT?

We gaan aan de slag met het aanleren van een neusademhaling, dat is de basis.
Daarna volgt het aanleren van de juiste tongpositie in rust en vaak ook het versterken van de lipspieren. Ook de slikbeweging gaan we opnieuw aanleren met het slikken van speeksel maar ook met verschillende consistenties (water, vla, koek, brood etc.)
Naast de oefeningen die je moet doen werkt de OMFT-specialist altijd vaak met een mondtrainer, dit is een spierbeugel die zorgt dat je passief je tong op de juiste plek hebt zitten, (1 uur overdag en de gehele nacht) zodat je tong `s nachts niet teniet doet wat we overdag aan het trainen zijn.
 

Om hoeveel sessies gaat het meestal?

Het betreft een intake en daarna onderzoek en behandeling, het zijn dan tussen de 10-15 afspraken. Na de lessen gaan we namelijk over op controle afspraken om de 3 maanden (vaak gaat het om nog 2 a 3 controle afspraken)
 

Leer je afwijkend mondgedrag door OMFT dan voor altijd af of moet je blijven oefenen?

Na het oefentraject start het automatiseringstraject, in die periode oefen je niet echt meer maar zijn er wel momenten waarbij je bewust bezig bent met wat je doet (bijvoorbeeld tijdens de maaltijd bewust nadenken over je slik of tijdens je werk even bedenken waar je tong zich bevindt) Ook draag je de myobrace nog geruime tijd door (6-9 maanden maar dat verschilt per cliënt)
Het is een gerichte oefentherapie en als je hier serieus mee aan de slag gaat zal je niet snel terugvallen in je oude gewoontes
 

Wil je verder nog iets kwijt wat iedereen moet weten of heb je nog tips?

Het belangrijkste is dat als je een operatie moet ondergaan je weet wat de oorzaak is van de afwijkende tandstand. Laat dat onderzoeken bij een OMFT-specialist, zodat de oorzaak aangepakt kan worden en je na de operatie veel minder kans op terugval hebt.

Logopedie zit in het basispakket van je zorgverzekeraar; dat betekent dat het voor kinderen tot 18 jaar gratis is en voor volwassenen eerst je eigen risico op gaat.
 

Op zoek naar een OMFT logopedist

Als je op zoek gaat naar een logopedist die OMFT behandelingen doet vraag dan even na hoeveel ervaring zij/hij heeft.

• Heeft de betreffende logopedist ervaring met het geven van OMFT bij volwassenen?
• Wordt er uitvoerig onderzoek gedaan?
• Worden er houding- en gebitsfoto’s gemaakt?
• Wordt er volgens het OMFT-protocol behandeld?
• Heeft de behandelend logopedist ervaring met het inzetten van mondtrainers ter ondersteuning van de OMFT?

Voor meer informatie, kijk op: www.omft.info of op www.omft.nl.
 

Behandelresultaten OMFT bij kinderen